ХООЙЛУГА ДҮҮШПЕС АЧЫ-ДУЗА ДЭЭШ…
ХООЙЛУГА ДҮҮШПЕС АЧЫ-ДУЗА ДЭЭШ…
Эрткен неделяда монополияга удур федералдыг албанның Тыва Республика талазы-биле эргелелиниң хуралдаар залынга "Тыва Республиканың чуртталга-коммунал ажыл-агый адырында хажыдыышкыннар" деп семинар болуп эрткен.
Аңаа чуртталга-коммунал ажыл-агый албан черлериниң, чуртталга шөлүнүң ээлериниң эштежилгелериниң болгаш эргелел компанияларының, хыналда-хайгаарал органнарының төлээлери киришкен. Семинарның сорулгазы: чуртталга-коммунал ажыл-агый адырында ажыл-чорудулгазын чорудуп турар организацияларның монополияга удур хоойлужудуганың дүрүмнерин хажыдарының барымдааларын баш удур болдурбазы.
Монополияга удур федералдыг албанның Тыва Республика талазы-биле эргелелиниң ажылдакчылары сөөлгү чылдарда чуртталга-коммунал ажыл-агый адырында дараазында хажыдыышкыннарны тодараткан:
— хөй аал чурттаар бажыңнарга хамаарыштыр шынар чок ачы-дузаларны бергениниң түңнелинде хереглекчилерниң эргелерин кызыгаарлаары. Ооң иштинче коммунал курлавырларының (изиг, соок суг, чылыг, электри энергиязы, газ дээш, оон-даа өске) доктаамал хандырылгазының, хөй аал чурттаар бажыңнарның девискээринден кадыг болгаш суук артынчыларны үндүр сөөртүрүнүң, чурттаар оран-саваның база хөй-ниитиниң ажыглаар черлериниң чанында девискээрни аштап-арыглаарының чогуур үезинде күүсетпези кирип турар;
— бажыңга ниити азы хууда санаар дериг-херекселдерни салырын хүлээвейн турары. Ооң түңнелинде ачы-дузаларны херек кырында ажыглааны-биле эвес, а норматив езугаар санап турар;
— хамаатыларның чурттаар оран-савазын электри четкилеринге кожарының хуусааларын сагывайн турары;
— лифт-биле хандырылга талазы-биле ачы-дузаның өртээн үндезин-барымдаа чок тургузары;
— чылыг хандырылгазының ачы-дузаларын ажыглааны дээш өрелерни дүрүмге дүүшпес кылдыр бээри;
— коммунал ачы-дузалары дээш төлевирлерни хүлээр талазы-биле конкуренцияга удур дугуржулгаларны чарары.
Үстүнде айыткан хажыдыышкыннарга хамаарыштыр ТР-ниң монополияга удур эргелели 2011-2012 чылдарда херектерни оттуруп, сайгарышканының түңнелинде чамдык чуртталга-коммунал ажыл-агыйлары чогуур торгаалдарга онаашкан.
Хуралдың киржикчилери саналдарын чугаалап, моон соңгаар мындыг хевирлиг хажыдыышкыннарны болдурбазының аргаларын тып, хоойлужудулгага дүүштүр ажылдаарын дугурушкан.
Автордан: республиканың чурттакчы чону бо талазы-биле боттарының эргелерин база аңаа чергелештир хүлээлгелерин угаап билип, шынарлыг ачы-дузалар алырынга чүткүлдүг болуп база оларны ажыглааны дээш өй-шаанда төлээр ужурлуг дээрзи билдингир. Бир эвес чуртталга-коммунал ажыл-агыйларының талазындан шынар чок ачы-дузалар ап турар болза, баштай коммунал-чуртталга организацияларының ажылдакчылары-биле харылзажып, тургустунган чидиг айтырыгны шиитпирлээрин оралдажыр. Оон соонда-даа айтырыг ажык артып, тодаргай хемчеглер алдынмаан болза, кожууннарда база Кызыл хоорайда монополияга удур албан черлеринге барып, дыңнадыры чогумчалыг. Эргелерин эки билири болгаш оларны камгалаары — хереглекчилерниң боттарының холунда.
Азияна ТАУ.